6 Ocak 2019 Pazar

Daha İyi Düşünebilmek İçin: 6 Şapkalı Düşünme Tekniğini Kullanın...


Peki, nedir 6 şapkalı düşünme tekniği ? Eğitim sektöründe bulunanların oldukça aşina olduğu bir tekniktir. Edward de Bono her şeyin tekniği varsa düşünmenin de olur demiş olmalı ki, 1985'te bu işin kitabını yazmış. O zaman kendisine teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Biraz konuyu açalım. 6 şapkalı düşünme tekniği,  bireylerin daha sağlıklı ve yaratıcı düşünmesini sağlayacak adımları gösteriyor.  Birey bu teknik ile farklı açılardan olayları değerlendiriyor, analiz ediyor, tarafsız bakıyor ve düşünme becerilerini geliştiriyor. Kitapta bütün bunlar ayrıntılı ve çok yönlü anlatılarak bireylere bu tekniğin uygulanışı hakkında geniş bilgiler veriliyor. 

6 Şapkalı Düşünme Tekniği Hangi Alanlarda Kullanılır?

Yazıma başlarken bu tekniğe özellikle eğitimcilerin aşina olduğunu söylemiştim.Fakat bu, tekniğin bir alana özgü olduğunu ifade etmez. En büyük hatayı burada yapıyoruz. Bu teknik en çok iş hayatında yöneticilerin kullandığı bir teknik olarak, örnek verilip anlatılıyor. Ya da eğitim alanında kullanılmasıyla tanınıyor. Aslında 6 şapkalı düşünme tekniği herkes tarafından ve her alanda kullanılabilir bir tekniktir. 

6 Şapkalı Düşünme Tekniği Bireylere Nasıl Katkı Sağlar ?



  1. Paralel düşünmemizi sağlar. (Tekniği en güzel ifade eden kelime olduğunu düşünüyorum)
  2. Yaratıcılığımızı gelişir.
  3. Karar verme becerilerimiz gelişir.
  4. Düşünme adımlarını kavrarız. Daha pratik ve planlı düşünmeler gerçekleştirebiliriz.
  5. Farklı bakış açıları kazanırız.
Tekniği Nasıl Uyguluyoruz ?
Değerli okuyucularım , bu tekniği uygularken 6 adımımız var gibi düşünebilirsiniz. Bizler her adım için bir şapka takıyoruz. Bu şapkaların her biri belirli bir bakış açısını temsil ediyor. Bizler de hangi şapkayı takıyorsak, o şapkanın bakış açısına bürünmüş oluyoruz.  Her şapkayı temsil eden bir renk var. Şimdi her şapkanın rengini ve özelliklerini  açıklayalım:
  • Beyaz Şapka : Tarafsız ve objektif bir bakış açısıyla baktığımız şapkadır. Elde ettiğimiz bilgileri, içinde bulunduğumuz durumu tarafsız değerlendiririz.
  • Örnek soruları : Elimizde neler var ? Neler gerekli ? gibi sorularla durumu tarafsızca ortaya koyarız.
  • Kırmızı Şapka :  Duyguları ve sezgilerimizi ifade ettiğimiz şapkadır. Öznel yaklaşımlarla durumları değerlendiririz.
  • Örnek soruları: Konu hakkında neler hissediyorsun ? gibi soruları kendimize sorarak, duygusal bakış açısıyla durumları değerlendiririz.
  • Sarı Şapka: Ben bu şapkaya Polyanna şapkamız diyorum :) Çünkü iyimser bakış açısıyla baktığımız şapkadır. Durumun avantajlarını ve yararlı kısımlarını ortaya koyarız.  Olumlu ve yapıcı olan şapkamızdır.
  • Örnek soruları: Durumun ne gibi yararları var ? Avantajları neler? gibi sorular sorarak olayı değerlendiririz.
  • Siyah Şapka : Kötümser şapkamızdır. Durumun olumsuz taraflarını değerlendirir. Risklerini sorgular. Ortaya çıkabilecek problemleri değerlendirir. Olumsuz görüşlerle sergilediğimiz bakış açısını temsil eder. 
  • Örnek soruları: Bu durumun zararları nelerdir ? gibi sorularla konuyu değerlendiririz.
  • Yeşil Şapka :  Yaratıcı düşündüren, üretkenlik kattığımız bakış açısını temsil eder. Yeni önerilerimizin olduğu, farklı fikirler sunduğumuz şapkadır.
  • Örnek Soruları: Bu konuda değişik öneriler nelerdir ? gibi sorular sorduğumuz ve durumu değerlendirdiğimiz şapkamızdır.
  • Mavi Şapka :  Düşünme sürecimizi yöneten şapkadır. Durumları değerlendirdikten sonra karar verme aşamasında taktığımız şapkamızdır. Bu şapka için serinkanlı  yakıştırmasını da yapanlar vardır. Gözden geçirme şapkasıdır. Genelde idarecilerin en sık kullandığı şapka dersek yanlış olmaz sanırım :) 
  • Örnek soruları : Başlangıçta nasıldı ? Şimdi nasıl ?  ve gelecekte nasıl olacak ?  gibi sorularda mavi şapkanın bakış açısını yansıtır. 



Şapkaları ve renklerini açıkladığımıza göre, daha iyi düşünmek için şapkalarımızın hepsini kullanmamız gerektiğini anladığımızı düşünüyorum. Birçoğumuz olaylar karşısında duygusal düşünür ve diğer şapkaların bakış açısını göz ardı ederek problem yaşar. Ya da birçoğumuz olayların sadece  kötü, olumlu vb. taraflarını düşünerek bazı noktaları kaçırabilir. İşte 6 şapka tekniği bizlere bu noktada yardımcı olmak için geliştirilmiş bir tekniktir. Sağlam bir düşünce için 6 şapkayı da sırasıyla takarak, bu doğrultu da karar verdiğimiz de daha iyi düşünmüş oluyoruz. 

Ben düşünürken genelde çoğunu kullanıyorum. Fakat aynı ölçü de değil sanırım :) bazen siyah şapkayı diğerlerine göre daha çok kullandığım durumlar olduğunu fark ediyorum. Sanırım ruhsal durumlarımız düşünmelerimizi etkiliyor. Pozitif olduğumuz günde sarı şapkaya meyilli, sıkıntılı olduğumuz da ise  siyaha meyilli olabiliyoruz. 
Ben bugün  Sarı şapkamı daha çok taktığımı düşünüyorum.
Peki  ya siz şu sıralar hangi şapkayı daha çok taktığınızı düşünüyorsunuz ? :) Yorumlarınızı beklerim.